خدمات گفتار درمانی و هفت باور نادرست در مورد آن
- نویسنده: سجاد کرداری
- تاریخ انتشار:
در ابتدا باید این سوال را مطرح کنیم که چه کسانی به خدمات گفتار درمانی نیاز دارند؟ به طور کلی هر فردی در هر سنی که در برقراری ارتباط بخصوص از طریق گفتار و زبان مشکل داشته باشد نیاز به مراجعه به گفتار درمانی دارد. البته در کودکان زیر شش سال توانایی برقراری ارتباط با توجه به سن آن‌ها تعیین می‌شود.
از نمونه افرادی که باید جهت ارزیابی و درمان به گفتاردرمانگر مراجعه کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افراد دارای لکنت با منشا عملکردی یا روانشناختی
- افراد دارای مشکلات تلفظی و تولیدی
- افراد دارای مشکل ذهنی و زبانی
- افراد اتیستیک (اتیسم) و اختلالات رفتاری_اجتماعی
- افرادی که در خواندن، نوشتن و ریاضیات مشکل دارند
- افراد دارای مشکلات شنوایی
- بیماران پارکینسون، MS و ALS
- افراد دارای اختلالات صوتی (مانند صدای خش‌دار و گرفته)
- کودکانی که دچار تاخیر در گفتار و زبان هستند و دیر به صحبت کردن می‌رسند
- افرادی که پس از صدمات مغزی (مانند سکته مغزی، تومور مغزی، ضربه مغزی، دمانس و...) دچار مشکلاتی در حیطه گفتار، زبان و بلع می‌شوند
- کودکان دارای بیش‌فعالی یا سندروم داون و سایر اختلالات ژنتیکی
- نوزادانی که نارس یا دچار یک بیماری خاص هستند و در مکیدن یا بلع شیر مشکل دارند
- و...
مراجعین باید توجه داشته باشند، بسته به شرایط توان‌خواه ممکن است برخی مداخلات گفتار درمانی نیاز به زمان بیشتری داشته باشد تا به نتیجه برسند و شرط لازم برای پیشرفت "تداوم زمان" است.
و اما هفت باور نادرست در مورد خدمات گفتار درمانی که ممکن است مانع از تصمیم‌گیری صحیح و به موقع و موجب گمراهی افراد شود:
1) کار گفتاردرمانگر فقط به حرف آوردن کودک است: این باور بسیار نادرست است. حتی بعضی از همکاران در حیطه‌ی توانبخشی و پزشکانی که به رشته آشنا هستند نیز این باور را دارند که البته شاید این باور نادرست از نام رشته به اشتباه استنتاج می‌شود. درست است که یکی از حیطه‌های کاری گفتاردرمانگر اختلالات گفتاری است اما این یکی از چند وظیفه اصلی درمانگر می‌باشد. مداخله در زبان (آنچه به وسیله آن فکر می‌کنیم، می‌نویسیم و صحبت می‌کنیم و گفته‌های دیگران را درک می‌کنیم)، ارتباط، بلع و صوت از دیگر وظیفه‌های اصلی گفتاردرمانگر می‌باشند.
2) گفتار درمانی فقط برای کودکان است: این صحیح است که قسمت عمده مراجعین کلینیکی کودکان هستند ولی گفتار درمانی به بسیاری از مراجعین بزرگسال و حتی کهنسال در اختلالاتی نظیر لکنت، سکته مغزی، مشکلات صوت و... خدمات ارائه می‌دهد.
3) گفتار درمانی فقط در کودکی موثر است و اگر کودک بزرگ شود فایده‌ای ندارد: درست است که بهترین سنین توانبخشی زیر سنین مدسه است اما به این معنی نیست که با رشد کودک او پیشرفت نمی‌کند. بسته به نوع و میزان اختلال زبانی و گفتاری کودک، نوجوان و بزرگسالان نیز می‌توانند پیشرفت کنند.
4) گفتار درمانی مساوی است با ماساژ دهان و صورت: درمانگر در اختلالاتی نظیر بلع، صوت، دیزارتری و مشکلات این چنینی دست‌ورزی می‌کند (شامل تحریکات حسی دهان، PNF، ماساژ و...) اما به این معنی نیست تمام اختلالات گفتار و زبان به این امر نیاز دارند برای مثال کودکی که فقط تاخیر زبانی دارد و در ارتباط مشکل دارد قطعا برقراری ارتباط و مسائل زبانی در اولویت است.
5) برای گفتار درمانی ابزار خاصی نظیر رایانه لازم است: کامپیوتر، تبلت و دستگاه‌های این چنینی می‌توانند به درمانگر کمک کند اما توجه داشته باشید که هیچ وسیله یا ابزاری نمی‌تواند جای یک درمانگر فعال و خلاق را بگیرد. بنابراین فراموش نکنیم هدف اصلی زبان ارتباط است و ارتباط چهره به چهره بسیار بهتر از ارتباط کودک و تبلت یا... است.
6) برای اینکه گفتار درمانی را شروع کنیم، کودک باید به سن خاصی برسد: یک باور غلط که موجب از بین رفتن سن طلایی کودک می‌شود. اگر این چنین امری صحیح بود درمانهای کوک‌محور اصلا ابدا نمی‌شد و هیچ گفتاردرمانگری در بخش نوزادان بیمارستان (NICU) حضور نمییافت.
7) پزشک متخصص باید در مورد گفتار درمانی تصمیم بگیرد: چنین چیزی کاملا اشتباه است. قطعا زحمات پزشکان در زمینه‌ی تشخیص و ارجاع به موقع بر کسی پوشیده نیست اما همانطور که برای مصرف دارو و نوع آن باید به دستور پزشک عمل کرد، در مورد اختلالات زبانی و گفتاری نیز فقط گفتاردرمانگر تصمیم گیرنده است که این امر در حیطه‌ی تخصصی دیگری نیز صادق می‌باشد.
همین حالا در کانال تلگرام توانبخشی مهر عضو شوید
عضویت
